Kpt. naw. Stanisław Marian Wójcik

Stanisław Marian Wójcik urodził się w dniu 10 maja 1912 w Zaczerniu koło Rzeszowa.  Pochodził z inteligenckiej rodziny. Matką była Maria Wójcik z domu Brosse Jego ojciec Walenty Wójcik był długoletnim Dyrektorem Szkoły Ponadgimnazjalnej w Pogwizdowie Nowym koło Rzeszowa. .Jedyna siostra Irena Wójcik–Zaklika (primo voto Budziak), była również cenionym nauczycielem w Rzeszowie.

Stanisław przed wojną zaręczył się w Krakowie z Anielę Nowotną. Po wybuchu wojny nigdy więcej jej, swoich bliskich i Polski już nie zobaczył. Własnej rodziny nie zdążył założyć.

Zginął 24 kwietnia 1942 po zestrzeleniu samolotu koło Emden podczas bojowego lotu powrotnego z Rostocku. Został pochowany na cmentarzu wojennym w Sage koło Bremy w Niemczech (sektor III, rząd B, grób 8). Jego symboliczny grób znajduje się na Cmentarzu Pobitno w Rzeszowie (sektor XI, rząd 1, grób 17).

Naukę rozpoczął w Państwowym Seminarium Nauczycielskim w Rzeszowie i tu też uzyskał świadectwo dojrzałości. W latach 1933 – 1936 uczył się w Szkole Podchorążych Piechoty w Ostrowi Mazowieckiej, a następnie w latach 1937 – 1938 w Szkole Podchorążych Lotnictwa w Dęblinie, gdzie odbył kurs aplikacyjny oficerski w zakresie nawigacji lotniczej. W dniu 5 sierpnia 1939 rozpoczął naukę kursu fotografii lotniczej w Szkole Podchorążych Lotnictwa w Warszawie, przerwaną z uwagi na wybuch wojny.

Dnia 1 września 1933 wstąpił do Wojska Polskiego. Po ukończeniu Szkoły Podchorążych Lotnictwa i innych szkoleń wojskowych 25 sierpnia 1939 został przydzielony do 2 Pułku Lotniczego, 22 Eskadry Brygady Bombowej Lotnictwa Dyspozycyjnego w Krakowie.

Po wybuchu wojny odbywał loty bojowe i rozpoznawcze w centralnej Polsce na samolotach typu PZL-23 Karaś. Dnia 10 września 1939 roku został wyznaczony na dowódcę zgrupowania samolotów dywizjonowych z zadaniem przeprowadzenia przerzutu samolotów do dywizjonu lwowskiego. W dniu 17 września 1939 o godzinie 14:22, w miejscowości Serafińce przekroczył granicę polsko-rumuńską.

Internowany w obozie w Rumunii, w Tulcei, skąd uciekł do Grecji. Do Francji dotarł 28 września 1939 razem z płk. Janem Białym, późniejszym pierwszym polskim dowódcą i twórcą 304 Dywizjonu. We Francji przebywał w obozie w Salon, Lyonie a następnie został skierowany do bazy lotniczej St-Jacques koło Rennes, gdzie oczekiwano na sformowanie polskiego dywizjonu bombowego. Wobec ataku Niemców na Francję personel dywizjonu został wysłany na południe Francji do Bordeux, skąd na pokładzie statku dotarł do Anglii.

W Blackpool wraz z innymi lotnikami zgłosił się do tworzonych Polskich Sił Powietrznych, gdzie został zarejestrowany pod numerem P-0043/76883 w stopniu podporucznika - P/O. Następnie odbył kurs nawigatorów i dostał przydział do Dywizjonu 304 - załogi por. pil. Jerzego Iszkowskiego. 

W dniu 29 kwietnia 1941 roku w załodze Jerzego Iszkowskiego odbył swój pierwszy bojowy lot, którego celem było zbombardowanie magazynów paliw położonych w miejskim porcie koło Rotterdamu. W czasie swojej służby w 304 Dywizjonie, wykonał dwadzieścia dziewięć lotów bojowych, w tym dwadzieścia sześć lotów w składzie załogi Jerzego Iszkowskiego. Brał udział w bombardowaniu Hawru, Kolonii, Bremy, Hamburga, Frankfurtu nad Menem, Szczecina, Wilhelmshaven oraz Rostocku. Jak wielki był to wyczyn, podkreślają słowa Jerzego Iszkowskiego wpisane do pamiętnika Stanisława Wójcika: "Zrozumiałem, że w wojnie nie ma pardonu dla pojedynczego człowieka”. Od 24 grudnia 1941 pełnił funkcję zastępcy Eskadry B Dywizjonu 304.

W marcu 1942, Stanisław Wójcik chcąc zrównać się w liczbie lotów bojowych ze swoim dowódcą i przyjacielem Jerzym Iszkowskim (aby wspólnie odbyć trzydziesty lot), zdecydował się na lot bojowy z załogą por. pil. Jana Tadeusza Kwaka. W dniu 24 kwietnia 1942, podczas powrotu z lotu bojowego znad Rostocku ich samolot Vickers Wellington IC, numer boczny X9829, kod NZ-O. został zestrzelony przez Hptm Hans Georg Schutze z 4./NJG2 pilotującego niemiecki myśliwiec Messerschmitt Bf 110. Było to nad Morzem Północnym u ujścia rzeki Ems, w odległości ok 4 km od Manslagt o godzinie 3:37 na ranem.

Zginęła cała załoga samolotu: F/O Tadeusz Jan Kwak, P/O Lech Dzierzbicki, F/Lt Stanisław Wójcik, Sgt Lucjan Woźniak, F/O Zieleniewski Stanisław i plut. strzelec Władysław Jankowski.

• podporucznik od 1938
• porucznik od 5.1941
• Flying Officer (F/O) od 5.1941
• Krzyż Walecznych (9.06.1941, dwukrotnie 24.08.1941, 23.01.1942)
• Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari V klasy (10.09.1941)
• kapitan – pośmiertnie
• Flying Lieutenant (F/Ly) – pośmiertnie
• brytyjski Distinguished Flying Cross (nadany 5.09.1942, pośmiertnie) - [z dokumentów RAF] - "Flying Lieutenant Wojcik has participated in operational sorties against targets in Emden, Hamburg, Brest, Stettin, Frankfurt and other targets. He has displayed outstanding skill and ability as an observer, which have contributed largely to the successes achieved. His courage and devotion to duty have been of the highest order.”
• Medal Lotniczy - pośmiertnie

Był niezwykle odważnym i gotowym do największych poświęceń lotnikiem za wolność ukochanej Polski, ale także dobrym i życzliwym kolegą.