Gustaw Ritter von Wex

Gustaw urodził się 13 października 1811 w Nowym Targu.Ojciec Wilhelm był urzędnikiem powiatowym ( KuK. Bezirkavorsteher) w Rohatynie i Bukowinie. Matka Anna z domu Kurner. Miał brata Adolfa, który był inżynierem budownictwa kolejowego. Dzieci Adolfa dodały do nazwiska Wex polskie nazwisko Manasterski.

Gustaw czasy studenckie spędzał w Wiedniu, a praktykę odbywał w Starostwie w Kołomyi. Tamże w pobliskim Starostwie Czortków pracował Karl Sertz von Ottensheim. Nie wiemy czy przyszła żona Gustawa, Maria Sertz von Ottensheim była siostrą czy córką Karla. Gustaw z Marią mieli córkę Zofię, przyszłą żonę Romualda Iszkowskiego.

Przez wiele lat, do 1890 mieszkał w Wiedniu przy Johannesgasse 14 oraz zapewne miał dom w Weidling koło Klosterneuburga znajdującego się za wzgórzem Kahlenberg patrząc z Wiednia.

W 1880 przeszdł w stan spoczynku, ale nie zaniechał aktywności inżynierskiej.

Zmarł po dłuższej chorobie w wieku 81 lat, 26 września 1892 w Ischl. Został pochowany w grobowcu rodzinnym w Weidling.

W 1831 ukończył trzyletnie studia inżynierskie na wiedeńskim Uniwersytecie Technicznym.

W 1831 podjął pracę w Cesarsko-Królewskim Urzędzie Publicznym, którą kontynuował przez swoje dalsze życie zawodowe, z czasem piastując stanowisko szefa departamentu technicznego w namiestnictwie dolnoaustriackim. W 1836 był na praktyce (Baupraktikant) w Starostwie w Kołomyi.

W 1866 przygotował założenia do budowy Wiedeńskiej Górskiej Linii Wodociągowej (Wiener Hochquellenleistung).

Gdy 12 września 1868 został zatwierdzony projekt regulacji Dunaju, a jemu powierzono funkcję naczelnego Kierownika budowy oraz został członkiem Komisji Regulacji Dunaju. Regulacja Dunaju została uroczyście zainaugurowana 14 maja 1870 przez Jego Wysokość Cesarza, który osobiście dokonał pierwszego wbicia łopaty. Tego dnia został mianowany doradcą ministerialnym.

Był też ekspertem zaryglowanie kanału dunajskiego przez zaporę (Schpeerschift) wiedeńskiego Kanału Dunajskiego w 1890.

Przez wiele lat był oddanym i zaangażowanym członkiem Austriackiego Stowarzyszenia Inżynierów i Architektów oraz członkiem kilku innych stowarzyszeń naukowych. Był poważany w środowisku, ale też wzbudzał kontrowersje, krytykując zbyt konserwatywne podejście do rozwiązań hydrotechnicznych bez koniecznego unowocześniania metod obliczeniowych.

Swoje dokonania opisał w kilku pracach. Zajmowały się one szczególnie istotnymi rozważaniami na temat swoich prac hydrotechnicznych (niektóre z tytułów zostały przetłumaczone na polski):

1. „Przeszkody w żegludze występujące w dwóch naddunajskich księstwach: Mołdawii i Wołoszczyźnie”, (1857) – pierwsza publikacja.
2. „Ukształtowanie nowego łoża nurtu Dunaju” (Ausbildung des nenen Donaustrombellen),
3. Darstellung der physischen Schifffahrtshindernisse an der Ausmündung des Donaustromes ins Schwarze Meer und Mittel zur Beseitigung derselben [1857]. ÖZIV 9(11/12), 223–240.
4. „Dunaj jako droga transportowa na wschód” , Der Donaustrom als Hauptverkehrsstrasse nach dem Orient, nach erfolgter Beseitigung der Schifffahrtshindernisse am Eisernen [1863]
5. Über den gegenwärtigen Stand der Wasserbauwissenschaft und die Unrichtigkeit der bisher gebrauchten hydraulischen Formeln.[1864] Bericht über die 14. Versammlung Deutscher Architekten und Ingenieure am 30., 31. August und 1., 2. September 1864, 124–133. Waldheim & Förster, Wien.
6. Die Donauregulierung bei Wien.[1871] Zeitschrift Verein Deutscher Ingenieure 15, 430–438; 15, 506–518
7. Über die Schiffbarmachung der Donau am Eisernen Thore und an den sieben Felsbänken oberhalb Orsova [1872]. ÖZIV 24(10), 281–290.
8. „Pobór wody w źródłach i nurtach”, Über die Wasserabnahme in den Quellen, Flüssen und Strömen [bei gleichzeitiger Steigerung der Hochwässer in den Culturländern [1873]. ÖZIV 25(2), 23–30; 25(4), 63–76; 25(6/7), 101–119.
9. Die Wiener Donauregulierung. Schriften des Vereines zur Verbreitung naturwissenschaftlicher Kenntnisse in Wien 16 [1876], 91–130.
10. Über die Wirkungen derbisher ausgeführten Donau Regulierungsarbeiten auf die Beseitigung der Überschwemmungsgefahren bei Wien. [1876] ÖZIV 28(5), 77–88.
11. Zweite Abhandlung über die Wasserabnahme in den Quellen, Flüssen und Strömen, bei gleichzeitiger Steigerung der Hochwässer in den Culturländern [1876]. ÖZIV 31(6/7), 93–99; 31(8/9), 125–144.
12. „Oddziaływania regulacji Dunaju”,Über die Wirkung der Donauregulierung anlässlich des letzten strengenWinters und der Hochwässer im August 1880 [1880]. Waldheim & Förster, Wien.
13. Über die Fortschritte derAusbildung des neuen regulierten Donau-Strombettes bei Wien und über die hierbei gemachten Erfahrungen.[1880] ÖZIV 32(3), 37–43.
14. Second treatise on the decrease of water in springs, creeks and rivers contemporaneously with an increase in height of floods in cultivated countries, [1880] Übersetzung von G. Weitzel. Government Printing Office, Washington DC.
15. Diskussion über die Frage der Regulirung der Stromschnellen auf der unteren Donau (Eisernes Thor) [1881]. ÖZIV 33(14), 107–110; 33(15), 115–117; 33(16), 123-128; 33(17),131–136; 33(36), 209–211.
16. Entgegnung auf die Broschüre des Geheimen Ober-Baurathes Herrn [1881]
17. Technisches Gutachten über die projectirten Wasserbauanlagen und über den Zollcanal aus Anlass des Anschlusses Hamburg an das deutsche Zollgebiet. [1882] Waldheim & Förster,Wien.
18. Hydrodynamik, Entwicklung neuer genauer Formeln zur Berechnung der Wasserabflussmengen bei Überfallwehren, Grundschleusen, Schützenöffnungen und bei Wasserausleitungen in Canäle.[1888] Engelmann,Leipzig.
19. Periodische Meeresanschwellungen an den Polen und Äquator, hiedurch veranlasste Überflutungen der Polar- und Äquatorial-Länder, dann Sintfluthen, Eiszeiten und Vergletschungen der Alpen.[1891] Spielhagen & Schurich, Wien.

Uzyskał znaczące odznaczenia oraz upamiętnienie przez nadanie jego imienia ulicy w Wiedniu:

1. Krzyż rycerski Orderu Leopolda w1875 za regulację Dunaju.
2. Wyniesiony do stany rycerskiego – Ritter.
3. Krzyż Oficerski Zakonu św. Maurycego i Łazarza nadany przez Cesarza w1876 jako cesarsko-królewskiemu doradcy dworu również za prace przy regulacji Dunaju
4. Cesarsko-rosyjski Order Św. Anny
5. Wielki Krzyż Oficerski Zakonu Korony Włoskiej nadany w 1881 przez króla Włoch w uznaniu jego zasług na polu hydrotechniki.
6. Nazwa ulicy w Wiedniu (Bezirk XIX)

Willi H. Hager, Gustav Ritter von Wex, sein Leben und Werk (Gustav Ritter von Wex, his life and work ), Journal Österreichische Wasser- und Abfallwirtschaft Publisher Springer Wien, ISSN 0945-358X (Print) 1613-7566 (Online), Issue Volume 61, Numbers 5-6 / June, 2009, Pages 81-88, Date Monday, June 22, 2009. http://www.springerlink.com/content/21186438m442707m/