10000 lat rozwoju polskiego rynku informatycznego
Otwierając konferencję TeraForum (czyli 240Forum) PIIT przedstawiłem krótką prezentację z 100002 lat historii polskiego rynku informatycznego ze znaczącym podtytułem "Od pc-straganu do e-salonu".
Przed 1989 w tej historii trzeba było najpierw sięgnąć w lata 80-te, kiedy poprzez masowe sprowadzanie pecetów z Azji – często dla uniknięcia cła – „na Babcię" tworzyły się podstawy finansowe oraz organizacyjne wielu prywatnych firm informatycznych. Przypominając kilka z nich – CSK Kajkowski, Karen, Hector, ABC Data (Bonn), Soft-tronik (Berlin), Ster-Projekt, Macrosoft, Techmex, Procom (tak – „c"), PUH Spin, Optimus, Emax, AdvaCom, Softbank – były to wtedy zakłady rzemieślnicze lub pz-ty.
W 1989 – tuż po obaleniu socjalizmu - w nowo-otwartym hotelu Marriott, pojawiły się "Brygady Marriotta" - doradcy finansowi, konsultanci informatyczni, zagraniczni poszukiwacze nowych obszarów biznesowych, pośrednicy w interesach, a przede wszystkim zwiadowcy korporacji informatycznych.
W 1990 pojawiło się pierwsze zamówienie publiczne - na system Poltax. Wtedy też po raz pierwszy padło pytanie czy system ma być „otwarty" czy „zamknięty"? Do dzisiaj trwają dyskusje – „otwarty – zamknięty". A wynik tego przetargu i jego dalsza historia są dla wielu dobrze znane, a wszyscy mogą się przekonać, że tego systemu tak naprawdę jeszcze nie ma.
W 1991 to początek inwazji globalnych korporacji (HP, IBM, Digital, Microsoft, Oracle, ...), które otworzyły swoje oddziały w Polsce. Równocześnie powstawały polskie firmy (Prokom Software, Computerland, JTT, Comarch, …) zdobywając liczącą się w skali kraju pozycję .
W 1992 największą firmą na rynku z obrotami 66 mln USD był Soft-tronik. Okres ten był też początkiem dostępu do światowej sieci Internetu - jeszcze tylko w warunkach akademickich.
W 1993 powołano Polską Izby Informatyki i Telekomunikacji. Był to też okres rozkwitu targów informatycznych . Pojawiła się jednostka badawczo-rozwojawa NASK, zawiadujaca domeną .pl
W 1994 pierwsza firma informatyczna Optimus S.A. weszła na Warszawską Giełdę Papierów Wartościowych (GPW), a Prezes Optimusa Roman Kluska stał się gwiazdą biznesu. W tym okresie mieliśmy już kilkunastu znanych menedżerów, którzy na własnej skórze lub w barwach korporacji przeszczepiali zachodni management do warunków polskich. Mieliśmy też nauczycieli – Jacka Ducha z wiedeńskiego Digitala, Toniego Rozwadowskiego z RPA w IBM czy Anglika Jana Kluka w ICL.
W 1995 na GPW wszedł ComputerLand S.A. Powstał portal wp.pl. W tym roku Izba po raz pierwszy zorganizowała polskie stoisko na Targach CeBIT w Hanowerze. Dwadzieścia polskich firm z pewną nieśmiałością prezentowało się w otoczeniu 2000 firm z całego świata.
W 1996 mieliśmy dwa znaczące wydarzenia na rynku telekomunikacyjnym, istotne również dla rozwoju rynku informatycznego. Telekomunikacja Polska uruchomiła usługę komutowanego dostępu (dial-up) do Internetu poprzez numer 0202122. Uruchomiono też dwie sieci telefonii komórkowej GSM: Polkomtel i PTC Era. Eksperci twierdzili wtedy, że w 2006 roku będzie w Polsce od 2 do 3 mln telefonów komórkowych. Pojawił sie portal onet.pl
W 1997 i w następnych latach na GPW są już notowane firmy Prokom Software, Telekomunikacja Polska S.A., Apexim, Comarch, ComputerLand, Macrosoft, Optimus, Simple, Softbank, Ster-Projekt. Pojawiły się portale kobiety.pl, interia.pl, merlin.pl oraz gazeta.pl
W 1999 mieliśmy środek boomu internetowego, ale część portali internetowych zaczęła zanikać.
W 2000 mieliśmy PR2000 (Y2K), który przyniósł znaczące zmiany w postrzeganiu systemów cyfrowych. Obawy co do zachowania się komputerów i systemów w związku ze zmianą daty w grudniu 1999 roku umożliwiły dokonanie radykalnych porządków informatycznych – wymianę starych nieefektywnych rozwiązań na nowe. Wiele firm informatycznych odnotowało dodatkowe przychody z tego tytułu. Na GPW był notowany WIG-Informatyka, który w lutym 2000 roku osiągnął najwyższą w historii (do dzisiaj) wartość 3372 ! [ 2332 (2017-04-07].
W 2001 największą firmą w Polsce był HP Polska z przychodami 360 mln USD, a za nim Prokom Software i IBM Polska , a potem Tech Data Polska, Optimus, Compaq, Techmex, Action, ABC Data i Computerland ze 108,9 mln USD przychodów.
W 2003 3. Kongres Informatyki Polskiej zwracał uwagę na konieczność uporządkowania i algorytmizacji prawa, powtarzając wiele postulatów z poprzednich dwóch Kongresów. Okazało się bowiem, że o informatyce jest w 800 aktach prawnych, a w tym aż w 140 ustawach. Co gorsze te same pojęcia informatyczne są często odmiennie definiowane lub nazywane. Szczególnie dużo bałaganu terminologicznego zrobiono w ekspresowych nowelizacjach ustaw przed akcesją Polski do Unii.
W 2004 stał pod znakiem ekspansji zagranicznej polskich firm. Comarch zaczął działać od Dubaju po Panamę. Computerland uaktywniał się w Rosji, na Litwie oraz na Ukrainie. Firmy grupy Prokom postanowiły kupić firmę w Słowacji oraz szukać szczęścia w Rumunii i na Ukrainie. Kilka mniejszych firm też zaczęło trudną działalność eksportową. Równocześnie globalne korporacje zaczęły uruchamiać swoje centra kompetencyjne i badawcze w Polsce. Z sukcesem od kliku lat działa już centrum Intela Technology w Gdańsku. Swoje centra otwiera lub już zamierza otworzyć HP i Siemens we Wrocławiu, IBM i Gogle w Krakowie, Oracle w Warszawie, Microsoft w Poznaniu oraz Dell fabrykę w Łodzi.
W 2005 liderami na rynku jest dalej HP Polska oraz Prokom Software. Dystrybutorzy ABC Data, Action oraz Tech Data Polska wyprzedzili nieco IBM Polska. Warto zauważyć, że na przykład 600 na liście TELEINFO firma – PentaSoft zatrudnia tylko 3 osoby z przychodem ponad 325 tys. PLN. Świadczy to o znacznym rozdrobnieniu firm informatycznych, co jest również trendem w Unii Europejskiej, gdzie jest ponad 35 tys, takich firm.
W 2006 odnotowaliśmy znaczące zmiany w zarządach oddziałów korporacji. Tomasz Bochenek awansował do europejskiego Microsofta, a w Polsce zastąpił go Marek Roter. Podobnie Paweł Piwowar został wiceprezesem Oracle Europe, a w Polsce zastąpił go Andrzej Dopierała z HP Polska, gdzie z kolei zastąpił go Paweł Czajkowski. W polskich firmach następowały kolejne konsolidacje. W grupie Prokom, Comp Rzeszów kupił Asseco Slovakia i po zmianie nazwy na Asseco Poland wchłonął Softbank. ABG po połączeniu ze Ster-Projektem łączy się ze Spinem. Grupa Prokom Software jest obecnie na giełdzie warta prawie 7 mld PLN. Z kolei Computerland dogadał się z Emaxem tworząc grupę o wartości 1,4 mld PLN. Przy okazji warto pamiętać o upadkach firm w minionych okresach. Nie ma już firmy Soft-tronik, Protach, InterAMS, Inwar, Apexim ,TCH i 2SI. Pamiętamy też o nieuzasadnionym wykończeniu przez urzędników fiskusa firmy JTT oraz osłabieniu firmy Optimus.
W 2007 czas na podsumowanie minionych lat. W skali 100002 (tak - 16) lat nastąpił ponad 10-krotny wzrost wartości rynku informatycznego w Polsce. Dzisiaj jest on wart 5-6 mld EUR, zależnie kto to szacuje. Na GPW są 23 firmy o łącznej kapitalizacji ponad 10 mld PLN.
Tyle krótkiej i subiektywnej historii naszego rynku informatycznego.
1 lutego 2007 roku
